Bank_zadan.doc

Klucz_odpowiedzi.doc

 

 

 

 

Bank zadań z j. polskiego i historii dla uczniów klasy VI

1. Odkrycie, że Ziemia krąży wokół Słońca, zawdzięczamy:

A. Krzysztofowi Kolumbowi, A. Krzysztofowi Kolumbowi,
B. Mikołajowi Kopernikowi,
C. Ferdynandowi Magellanowi,
D. Janowi Gutenbergowi.

           Starożytni Grecy wierzyli, że pory roku zmieniają się za sprawą bogini urodzaju Demeter.

Pewnego razu władca podziemnego Tartaru Hades porwał Korę - córkę Demeter. Zrozpaczona bogini rzuciła klątwę na ziemię, by ta nie rodziła więcej plonów, nie złociła się urodzajem. Zeus zgodził się więc, by Kora dwie trzecie roku spędzała u swej matki, zaś jedną trzecią roku u Hadesa, jako Persefona - pani podziemnego królestwa. Uszczęśliwiona Demeter zdjęła klątwę z ziemi. Od tego czasu co roku na wiosnę Demeter stroi ziemię w radosne szaty na powitanie swej córki, a późną jesienią, gdy się rozstają, płacze deszczem nad swym matczynym losem.

2. Według Greków wiosna nadchodziła wraz z powrotem na ziemię:
A. Demeter,
B. Hadesa,
C. Zeusa,
D. Kory.

3. Jaka pora roku od początku do końca przemijała na ziemi, gdy Persefona przebywała w Tartarze?
A. lato,
B. jesień,
C. zima,
D. wosna.

 

4. Po którą książkę sięgniesz, chcąc dowiedzieć się o jeszcze innych wierzeniach starożytnych Greków?
A. "Mitologia",
B. "Baśnie i legendy",
C. "Astronomia",
D. "Klimaty Ziemi".

Kronika olsztyńska

(fragmenty)

(1)       Gdy trzcina zaczyna płowieć,

a żołądź większy w dąbrowie,

znak, że lata złote nogi

już się szykują do drogi.

(2)       Lato, jakże cię ubłagać?

prośbą jaką? łkaniem jakim?

Tak ci pilno pójść i zabrać

w walizce zieleń i ptaki?

(3)       Ptaków tyle. Zieleni tyle.

Lato, zaczekaj chwilę.

K. I. Gałczyński

5. Osoba mówiąca w wierszu:
A. Niecierpliwie oczekuje końca lata.
B. Chciałaby, żeby lato dłużej trwało.
C. Szykuje się do wakacyjnej podróży.
D. Opisuje piękno początku lata.

6. W których zwrotkach osoba mówiąca w wierszu zwraca się wprost do lata?
A. 1, 2 i 3
B. 2 i 3
C. 1 i 3
D. 1 i 2

7. Co w wierszu jest znakiem odchodzącego lata?
A. dużo zieleni, ptaki i słońce,
B. powrót z wakacyjnej wyprawy,
C. kolor trzciny i wielkość żołędzi,
D. pytania i błagalne prośby.

 

8. Jak powiedzieć: latem, w lecie czy w lato? By upewnić się, które formy wyrazu lato są prawidłowe, sięgniesz do słownika:
A. ortograficznego,
B. wyrazów bliskoznacznych,
C. wyrazów obcych,
D. poprawnej polszczyzny.

Próby  uruchomienia  telewizji  w  Polsce  były

podejmowane  jeszcze  przed  rokiem  1939.  Prowadzone

od 1935 roku prace badawcze nad przekazem telewizyjnym

przerwała  jednak  II wojna  światowa.  Ich  wznowienie

stało sięmożliwe dopiero w roku 1947. W październiku  1952  roku

z  eksperymentalnego  studia w Warszawie  został

wyemitowany pierwszy polski program telewizyjny. 

Regularną  (cotygodniową)  emisjęprogramów  (najpierw  półgodzinnych,

później  godzinnych)  telewizja  rozpoczęła  od  stycznia  1953  roku.  Nadawane

programy  można  było  oglądać  w  kilkudziesięciu  warszawskich  świetlicach

i klubach,  w  których  zainstalowano  odbiorniki  telewizyjne.  Zasięg  nadajnika

umieszczonego na 8. piętrze budynku w centrum stolicy był jednak niewielki. 

Nadawanie dłuższych  i bardziej  różnorodnych programów oraz zwiększenie

zasięgu  odbioru  stało  się możliwe w  roku  1954  dzięki  uruchomieniu  nowego

studia telewizyjnego oraz nowej stacji nadawczej.

Na podstawie książki S. Miszczaka

9. Wybierz tytuł odpowiedni dla całego tekstu.

A.  „Twórcy polskiej telewizji”

B.  „Początki telewizji w Polsce”

C.  „Wczoraj i dziś polskiej telewizji”

D.  „Dzieje polskiego radia i telewizji”

10.Próby uruchomienia telewizji w Polsce podjęto 

A.  w pierwszej połowie XIX wieku.

B.  w drugiej połowie XIX wieku.

C.  w pierwszej połowie XX wieku.

D.  w drugiej połowie XX wieku.

11. Pierwszy polski program telewizyjny nadano w roku

A.  1935

B.  1947

C.  1952

D.  1954

12. W roku 1953 audycje telewizyjne oglądano w Polsce

A.  tylko w studiu telewizyjnym.

B.  w kilkudziesięciu miejscach w Warszawie.

C.  w każdym domu w Warszawie.

D.  prawie w całym kraju.

13. Dzieci sporządzały w szkole słowniczek wyrazów związanych z telewizją. 

W którym szeregu uporządkowały je w kolejności alfabetycznej?

A.  ekran, emisja, studio, spiker, kamera, kineskop

B.  spiker, studio, kamera, kineskop, ekran, emisja

C.  kamera, kineskop, spiker, studio, ekran, emisja

D.  ekran, emisja, kamera, kineskop, spiker, studio

14. Instrukcja ostrzega, że nie powinno się:

A.  odłączać telewizora od sieci na dłuższy czas.

B.  stawiać na telewizorze doniczek z roślinami.

C.  włączać telewizora do sieci za pomocą przedłużacza.

D.  umieszczać telewizora z dala od kaloryfera lub pieca.

15. Wiersz jest skierowany do 

A.  telewizora.

B.  wyobraźni.

C.  twórcy filmowego.

D.  młodego widza.

16. Z wiersza wynika, że „czarodziejką zwykłych rzeczy”może być

A.  dziwne widowisko.

B.  film przyrodniczy.

C.  nasza wyobraźnia.

D.  ekran telewizyjny.

17. Z wiersza wynika, że „mądrzej popatrzeć” to znaczy

A.  oglądać dużo programów telewizyjnych.

B.  wyruszyć w fantastyczną podróż.

C.  napisać wiersz o zwykłych rzeczach.

D.  samemu dostrzec niezwykłość świata.

18. Wiersz mówi, że to, co się zauważy, „mądrzej patrząc”, warto

A.  zapisać w pamiętniku.

B.  zapomnieć.

C.  wspominać.

D.  przekazać komuś.

19. W której zwrotce występują sformułowania z języka potocznego?

A.  W pierwszej.

B.  W drugiej.

C. W trzeciej.

D. W żadnej.

20. Osoba mówiąca w wierszu 

A.  nalega i nakazuje.

B.  prosi.

C.  tłumaczy i zachęca.

D.  dziwi się.

21. Wskaż porównanie.

A.  „wyobraźnię [...] uczyń czarodziejką”

B.  „autobus [...] lśniący niby okoń”

C.  „a tyś [...] fajny jest chłopaczek”

D.  „masz w sobie [...] własny ekran”

22. Z którego programu telewizyjnego dowiesz się najwięcej o rzeczywistym świecie?

A.  „Pokemon” – serial animowany.

B.  „Wielka pogoń za balonem”  – film fabularny.

C.  „Mój szkolny kolega z Afryki” – reportaż.

D.  „Od przedszkola do Opola” – program muzyczny.

Dzieje chleba, stanowiącego podstawę naszego codziennego pożywienia, sięgają

czasów prehistorycznych. Już ludzie epoki kamiennej piekli na rozgrzanych

kamieniach płaskie placki z rozdrobnionych ziaren wymieszanych z wodą.

Starożytni z wypiekania chleba uczynili sztukę. Egipcjanie odkryli drożdże

i wynaleźli piec chlebowy. Grecy wypiekali ponad 70 gatunków pieczywa. W Rzymie,

gdzie w I w. p.n.e. istniało 300 piekarń, wynaleziono młyn wodny i udoskonalono

piece chlebowe.

W średniowiecznej Polsce uprawiano różne zboża: żyto, proso, owies, jęczmień,

pszenicę. Ziemię pod uprawę orano radłami lub pługami. Dojrzałe zboża ścinano

sierpami. Do rozcierania ziaren na mąkę służyły żarna. Od XII wieku w różnych

częściach Polski stopniowo upowszechniały się młyny i zaczęło się rozwijać

piekarskie rzemiosło. Najstarszy w Polsce cech piekarzy założono w Krakowie

w 1260 roku na mocy przywileju księcia Bolesława Wstydliwego.

Na podstawie: Ewa Sabelanka, W encyklopediach nie znajdziecie, Poznań 1981.

23. Historia chleba sięga czasów

A. nowożytnych.

B. średniowiecza.

C. prehistorycznych.

D. starożytności.

24. Piec chlebowy wynaleziono w

A. Egipcie.

B. Polsce.

C. Grecji.

D. Rzymie.

25. Do rozcierania ziaren zbóż służyły

A. radła.

B. sierpy.

C. żarna.

D. pługi.

26. Pierwszy polski cech piekarzy powstał w

A. pierwszej połowie XII wieku.

B. drugiej połowie XII wieku.

C. pierwszej połowie XIII wieku.

D. drugiej połowie XIII wieku.

 

 

Chleb otaczano w Polsce od niepamiętnych czasów niemal religijną czcią i wielkim szacunkiem. Gdy przypadkiem upadł na ziemię, podnoszono go i przepraszając – całowano. Kromkę chleba dawano przy rozstaniu jako znak błogosławieństwa na drogę i zapowiedź szczęśliwego powrotu. Chlebem i solą witało się i wita po dzień dzisiejszy dostojnych i miłych gości oraz nowożeńców na progu ich mieszkania. Chlebem częstuje się ubogich, skrzywdzonych, żebrzących. Trafił też chleb do wielu przysłów i porzekadeł, np. Chleb najmocniej wiąże, Gdzie chleb i woda, tam nie ma głoda.

Na podstawie: Maria Lemnis, Henryk Vitry, W staropolskiej kuchni, Warszawa 1980.

27. Tekst mówi o

A. smaku i gatunkach chleba.

B. tradycjach i zwyczajach.

C. znaczeniu przysłów.

D. wierzeniach religijnych.

28. W którym przysłowiu występuje uosobienie?

A. Nic po chlebie, kiedy brak zębów.

B. Chleb pracą nabyty jest smaczny i syty.

C. Głodnemu chleb na myśli.

D. Chleb płacze, gdy go darmo jeść.

29. Celem zamieszczonego pod wierszem przypisu jest

A. wskazanie źródeł informacji zawartych w tekście.

B. skomentowanie opisanych w utworze wydarzeń.

C. objaśnienie znaczenia użytego w wierszu wyrazu.

D. zwrócenie uwagi na poprawność zapisu wyrazu.

30. W której zwrotce wiersza rzeczywistość przemienia się w baśń?

A. 2

B. 3

C. 4

D. 5

31. Chleb w wierszu zamienił się w kamień, ponieważ

A. leżał na oknie i sczerstwiał.

B. gospodyni odmówiła go głodnemu.

C. gospodyni źle rozczyniła ciasto.

D. został za wcześnie napoczęty.

32. Które określenia charakteryzują gospodynię – bohaterkę wiersza?

A. Uczynna, zmęczona, głodna.

B. Pracowita, zapobiegliwa, uprzejma.

C. Zaradna, gościnna, żwawa.

D. Skąpa, nieużyta, opryskliwa.

33. Jakie pouczenie wypływa z wiersza Anny Kamieńskiej?

A. Trzeba się dzielić z potrzebującymi.

B. Nie warto prosić o pomoc i wsparcie.

C. Powinno się przyjmować okazaną pomoc.

D. Nie należy pokazywać obcym swego dobytku.

Według starożytnych Greków świat fizyczny składał się z żywiołów, czyli wody,

powietrza, ognia i ziemi. Uważali oni, że wszystko, co jest stałe, jest ziemią,

wszystko, co lekkie i nie opada na ziemię, jest powietrzem, wszystko, co płynne, jest

wodą, wszystko zaś, co gorące i lżejsze od powietrza, jest ogniem.

Na podstawie książki: A. Aduszkiewicz, P. Marciszak, R. Piłat, Edukacja filozoficzna

34. Z ilu żywiołów, według starożytnych Greków, składał się świat fizyczny?

A. Z jednego.
B. Z dwóch.
C. Z trzech.
D. Z czterech.

 

 

Od bardzo dawna człowiek marzył, by pływać jak ryba i żeglować po morzach.

Znana jest opowieść o niezwykłej morskiej tułaczce króla Itaki Odyseusza

wracającego spod Troi do ojczyzny. Przeżył on sztormy, katastrofy okrętów,

zmagania wojenne i niewolę. Nie pomógł mu nawet dar boga wiatrów Eola.

Przyczyną nieszczęść Odyseusza był gniew boga morza Posejdona. To jego zemsta sprawiła, że dopiero po wielu latach, dzięki pomocy króla Feaków – Alkinoosa, strudzony żeglarz dotarł do domu, gdzie czekała na niego wierna żona Penelopa i syn Telemach.

Niezwykłe przygody bohatera spod Troi barwnie opisał Homer w Odysei.

Na podstawie książki: V. Zamarowsky, Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej

35. Zwrot pływa jak ryba oznacza, że ktoś

A. utrzymuje się na wodzie.

B. pływa bardzo dobrze.

C. żegluje po morzu.

D. ślizga się po falach.

36. W którym szeregu przedstawiono przebieg zdarzeń zgodny z tekstem?

A. Spotkanie z rodziną. Pomoc króla. Morska tułaczka.

B. Morska tułaczka. Spotkanie z rodziną. Pomoc króla.

C. Pomoc króla. Spotkanie z rodziną. Morska tułaczka.

D. Morska tułaczka. Pomoc króla. Spotkanie z rodziną.

37. Tytuł utworu Homera Odyseja wiąże się z imieniem władcy

A. morza.
B. Feaków.
C. wiatrów.
D. Itaki.

 

 

 

 

Nagle z wody wynurzyła się przecudna postać. Była to dziewica nadziemskiej

urody; do pasa panna nad podziw urodziwa, od pasa ryba srebrzystą łuską

błyszcząca. W świetle księżyca widać ją było doskonale. Miała kruczoczarne włosy,

pierścieniami spływające na białą, jak z marmuru wyrzeźbioną szyję; szafirowe oczy

patrzyły dziwnie przejmująco i smutno, a ozdobiona lekkim rumieńcem twarzyczka

tchnęła czarodziejskim urokiem.

Na podstawie książki: A. Oppman, Legendy warszawskie

38. Opisując syrenę, autor tekstu użył najwięcej

A. epitetów.
B. przenośni.
C. porównań.
D. wyrazów dźwiękonaśladowczych.

 

 

Instrukcja obsługi nawilżacza. Przed uruchomieniem nawilżacza należy się

upewnić, czy jest on ustawiony na równej powierzchni z dala od źródła ciepła oraz

sprawdzić, czy zainstalowano na nim zbiornik wody. Po włączeniu nawilżacza

żądany poziom wilgotności w pomieszczeniu reguluje się pokrętłem. Chcąc oczyścić

urządzenie, należy je odłączyć od sieci.

39. Zgodnie z instrukcją, nawilżacza nie wolno używać, gdy

A. zakończono jego czyszczenie.

B. ustawiono go daleko od gorącego kaloryfera.

C. nie ma na nim zainstalowanego zbiornika wody.

D. nie uregulowano właściwego poziomu wilgotności powietrza.

 

 

 

 

 

Król [Władysław Jagiełło] już oto hełm przywdziewał i do boju ruszać zamierzał, gdy nagle przychodzi wiadomość, że dwaj od nieprzyjaciela wyruszyli heroldowie1 i dwa w rękach miecze obnażone nieśli, bez pochew, z królem domagając się widzenia. Oddawszy jako tako honory królowi, w ten oto sposób treść swego poselstwa po niemiecku wyłożyli, a Jan Mężyk przetłumaczył: „Najjaśniejszy królu! Wielki mistrz pruski Ulryk tobie i bratu twojemu (pominęli imię i tytuł książęcy Aleksandra) przez nas te oto dwa miecze przesyła, abyś z nim i jego wojskiem przy ich pomocy z mniejszym wahaniem a z większą odwagą niż ją okazujesz, do bitwy przystąpił, i żebyś dłużej pośród lasów i gajów się nie krył i walki nie odwlekał”. A król polski Władysław, pełnego pychy i zuchwałości poselstwa krzyżackiego wysłuchawszy, z rąk heroldów miecze przyjął bez gniewu i niechęci jakiejkolwiek i bez namysłu im odpowiedział – z dziwną jednak i jakby z Nieba daną pokorą, cierpliwością i skromnością: „Chociaż w wojsku moim dość mam mieczów i od wrogów moich ich nie potrzebuję, to jednak dla większego wspomożenia, podpory i obrony w słusznej mojej sprawie, te dwa miecze w imię Boga przyjmuję”. To wyrzekłszy hełm na głowę włożył i wojsku w imię Pańskie do walki iść i hasło trąbić rozkazał, a rycerzom – bój rozpocząć.

Gdy tylko bojowe wytrąbiono hasło, pieśń ojczysta Bogurodzica głosem huknęła potężnym, przez całe wojsko królewskie zaśpiewana, które też zaraz – potrząsając kopiami2 – do walki się rzuciło. I w tejże właśnie chwili, gdy wzajemny wzniósł się okrzyk jaki zwykle żołnierze przed walką wydają, zwarły się szyki obu stron walczących w środku doliny, która wojska rozdzielała. Próżno Krzyżacy dwukrotnym z dział uderzeniem szyki Polaków przełamać usiłowali, mimo że wojska pruskie z większym krzykiem i pędem i z większego do walki ruszyło wzniesienia.

Mąż3 na męża napierał, wzajem kruszyły się oręże, a ostrzami w twarze

mierzono. Gdy zwarły się hufce4, trudno było tchórza oddzielić od bohatera,

dzielniejszego od leniwca – wszyscy bowiem jakby w pętach przywarli do siebie. Zaś

miejsca zmieniali i szli do przodu nie inaczej, aż po strąceniu lub zabiciu wroga

zwycięzca miejsce zajmował pokonanego.

Jan Długosz, Spotkanie się i bitwa straszna Polaków z Krzyżakami

15 lipca 1410 roku, Muzeum Warmii i Mazur, Olsztyn 1988 /fragmenty/

1 herold – poseł ogłaszający w imieniu władcy ważne zarządzenia lub wydarzenia

2 kopia – rodzaj broni

3 mąż – tu: rycerz, żołnierz

4 hufiec – zwarty oddział wojskowy stanowiący zarazem część szyku bojowego

 

 

40. Cechy tekstu I świadczą o tym, że jest on fragmentem

A. mitu.
B. baśni.
C. kroniki.
D. notatki encyklopedycznej.

41. Najjaśniejszy królu! to słowa skierowane do

A. mistrza pruskiego Ulryka.

B. Władysława Jagiełły.

C. posła krzyżackiego.

D. Jana Mężyka.

42. Posłowie przynieśli królowi polskiemu miecze na znak

A. zgody. B. pokoju. C. wojny. D. poddaństwa.

43. Król Władysław

A. był oburzony pychą poselstwa krzyżackiego i nie przyjął mieczy.

B. był oburzony pychą poselstwa krzyżackiego, ale przyjął miecze.

C. ze spokojem i godnością odmówił przyjęcia mieczy.

D. ze spokojem i godnością przyjął miecze.

44. Wskaż szereg, w którym wydarzenia wymieniono chronologicznie.

A. Odśpiewanie pieśni Bogurodzica. Starcie się wojsk. Przybycie posłów krzyżackich.

B. Przybycie posłów krzyżackich. Starcie się wojsk. Odśpiewanie pieśni Bogurodzica.

C. Przybycie posłów krzyżackich. Odśpiewanie pieśni Bogurodzica. Starcie się wojsk.

D. Starcie się wojsk. Odśpiewanie pieśni Bogurodzica. Przybycie posłów krzyżackich.

45. W imieniu władcy ważne zarządzenia ogłaszał

A. książę.

B. herold.

C. mistrz.

D. sekretarz.

46. Dwa ostatnie akapity tekstu I to przede wszystkim opis

A. krajobrazu.           B. postaci.     C. bitwy.        D. obrazu

47. W zwrocie: wszyscy bowiem jakby w pętach przywarli do siebie użyto

A. porównania.

B. przenośni.

C. epitetu.

D. wyrazu dźwiękonaśladowczego.

48. Okres panowania dynastii Jagiellonów w Polsce obejmuje lata

A. 1386 – 1530

B. 1386 – 1572

C. 1386 – 1492

D. 1386 – 1506

49. Aleksander Jagiellończyk był koronowany

A. w pierwszym roku XV wieku.

B. w drugim roku XV wieku.

C. w pierwszym roku XVI wieku.

D. w drugim roku XVI wieku.

50. Najkrócej panującym władcą z dynastii Jagiellonów był

A. Jan I Olbracht.

B. Władysław II Jagiełło.

C. Władysław III Warneńczyk.

D. Aleksander Jagiellończyk.