22 października - Światowy Dzień Osób Jąkających się

Czemu służy i w jakim celu został ustanowiony taki dzień?
         Dzień ten ustanowiono w 1998 roku na Światowym Kongresie Osób Jąkających się w celu zwrócenia szczególnej uwagi społeczeństwa na problem, z którym codziennie boryka się ponad 60 milionów ludzi na świecie. Wielu z nich każdego dnia mierzy się z brakiem akceptacji co bardzo często prowadzi do ich wycofania, nie rzadko do depresji, a to z kolei zdecydowanie utrudnia terapię. Szacuje się, że jąkanie występuje u 4% osób dorosłych i u 6% dzieci. Problem jąkania częściej dotyczy chłopców niż dziewczynek (4:1) i zazwyczaj pojawia się miedzy czwartym a ósmym rokiem życia.

Czym jest jąkanie?
         Światowa Organizacja Zdrowia WHO definiuje jąkanie jako zaburzenie rytmu i płynności mówienia, które powoduje niezdolność wyartykułowania zamierzonej wypowiedzi w skutek mimowolnego, powtarzającego się przedłużania lub przerywania brzmienia wymawianych dźwięków. Dla większości jąkających się wada ta jest źródłem stałych przykrych przeżyć. Związku z tym jąkanie stanowi również sumę zjawisk emocjonalnych towarzyszących zaburzeniom płynności.

Jąkanie to:

• powtarzanie głosek, sylab wyrazów, fraz;
• „bloki” – niemożność wypowiedzenia głoski lub sylaby;
• mowa niezrozumiała;
• strach przed mówieniem;
• ciągła chęć ukrycia jąkania;
• negatywne myśli o sobie;
• złość, bezsilność, rozgoryczenie;
• poczucie niższej wartości;
• ustawiczne udowadnianie innym, że jest się wartościowym człowiekiem;
• osamotnienie.

Jakie objawy towarzyszą jąkaniu?

Objawy jąkania, które są słyszalne w mowie to: powtórzenia sylab, słów, zwrotów, zdań, przedłużenia dźwięków, trudności z wypowiedzeniem dźwięku (bloki), przerywanie słów (pauzy wewnątrz wyrazów).

Objawy widoczne: tiki (mimowolne skurcze mięśni twarzy), współruchy (dodatkowe ruchy kończyn lub głowy).

Trudne sytuacje dla osoby jąkającej się:

• rozpoczynanie wypowiedzi (nawet jeśli została ona wcześniej przygotowana),
• nagłe „wyrwanie” do odpowiedzi,
• samodzielne czytanie na głos przed grupą,
• wystąpienia publiczne,
• rozmowy przez telefon, mówienie przez domofon,
• robienie zakupów, załatwianie spraw urzędowych,
• konieczność spytania o coś osoby nieznajomej,
• zdawanie ustnych egzaminów, udział w rozmowach kwalifikacyjnych.

Wskazówki dla osób jąkających się:

1. Myśl dobrze o sobie i o innych. Bądź życzliwy i ufaj sobie. Nie unikaj słów „trudnych”, trenuj ich wymowę codziennie w różnych sytuacjach.
2. Pierwszy rozpoczynaj rozmowę, ćwicz się w mówieniu – w szkole, w pracy, na spotkaniach towarzyskich, itp.
3. Codziennie pytaj na ulicy nieznajomych np. o godzinę, drogę.
4. Pracuj nad sobą i swoimi myślami. Nie dopuszczaj do siebie myśli negatywnych, zastąp je myślami pozytywnymi: „Jestem wytrwały”; „Radzę sobie w każdej sytuacji”; „Lubię siebie”; „Lubię mówić”.
5. Codziennie czytaj głośno i zarazem obserwuj swoje wargi, zęby, język, kontroluj oddech, słuchaj swojego głosu.
6. Naucz się odprężać i relaksować. Myśl o jednej, a nie o wielu rzeczach naraz.
7. Nie zrzucaj na jąkanie swoich niepowodzeń. Przyczyn trudności doszukuj się raczej w swoim nastawieniu do świata i w tym zakresie spróbuj się zmienić.
8. Rozwijaj swoje zainteresowania. Bądź atrakcyjny dla otoczenia w wybranej przez siebie dziedzinie, a przekonasz się, że jąkanie nie jest przeszkodą w nawiązywaniu przyjaźni.

 
Gdzie szukać pomocy?

• Kluby Osób Jąkających się
• Poradnie Psychologiczno – Pedagogiczne
• Gabinety logopedyczne, psychologiczne
• Media, Internet, literatura.

 

opracowanie: Barbara Wojtyszyn, Zenona Morgut